နားလည္း သေဘာေပါက္မႈလႊဲမွားျခင္းမွ စတင္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ လူတို႔သည္ မိမိတို႔ နားလည္သေဘာမေပါက္ႏိုင္ေသာအရာမ်ားအား ထူးဆန္းသည္ဟု ထင္ျမင္မွတ္ယူၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ ထင္ျမင္ေနမႈကို သည္အတိုင္းထားလိုက္ျခင္းထက္ ထိုအရာတို႔၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ရွာေဖြစူးစမ္းသင့္ေပသည္။ ဗုဒၶသင္ၾကားဆံုးမခဲ့သည္မ်ားကို နားလည္မႈလႊဲမွားျခင္း၊ အယူသည္းလြန္းျခင္းတို႔မွ အစျပဳကာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ ကိုယ္တိုင္ပင္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ထူဆန္းမႈမ်ားကို လုပ္လာခဲ့ၾကေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶ၏ သြန္သင္ဆံုးမမႈအမွန္ေနာက္ မလိုက္ဘဲ လမ္းလႊဲလာၾကသည္မ်ားရိွေပမည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ နားလည္မႈလႊဲမွားျခင္းကို ဗုဒၶဘာသာ၌သာ ေတြ႕ရသည္ မဟုတ္။ ဘာသာတိုင္း၌ပင္ အခ်ိန္ၾကာလ ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် တျဖည္းျဖည္း အယူအဆမ်ား နားလည္မႈမ်ား လႊဲမွားလာခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။ သြန္သင္ဆံုးမခဲ့မႈမ်ားအား လံုး၀ဥႆံု နားလည္းသေဘာေပါက္ျခင္း မရိွႏိုင္သူတို႔ကိုလည္း အျပစ္တင္ေန၍ မျဖစ္ေပ။ ရင့္က်က္ခ်ိန္တန္မွ ရင့္က်က္သည္မွာ သဘာ၀ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶ၏ သင္ၾကားပို႔ခ်မႈမ်ားတြင္ တိက်ေသာ၊ ရွင္းလင္းေသာ၊ အေသးစိတ္ႏိုင္ေသာ သြန္သင္ေျပာျပမႈမ်ား ပါ၀င္ေၾကာင္းကို အေသအခ်ာ ေလ့လာလိုက္စားသူတိုင္း သိၾကသည္။
"လူတစ္ဦးသည္ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားေနရခ်ိန္၌ သမားေတာ္ရိွပါလ်က္ ေဆးကုသရန္ အားထုတ္မႈ မျပဳဘဲေသဆံုးခဲ့သည္ရိွေသာ္ ဤသည္မွာ သမားေတာ္၏ ညံ့ဖ်င္းမႈ မဟုတ္။ ထိုနည္းတူစြာပင္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ တို႔၏ ဖိစီးႏွိပ္စက္မႈကို ခံေနရေသာ သတၱ၀ါတို႔သည္လည္း ဗုဒၶ၏ သင္ၾကားဆံုးမမႈမ်ားရိွပါလ်က္ မနာယူ မက်င့္ႀကံျခင္း၍ နိဗၺာန္သို႔ မေရာက္ႏိုင္ျခင္းမွာ ဗုဒၶ၏ ညံ့ဖ်င္းမႈ မဟုတ္ေပ။"
ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသာ မဟုတ္ေပ အျခားဘာသာ၀င္မ်ားသည္လည္း ဆိုင္ရာအကိုးကြယ္ခံ ပုဂၢိဳလ္တို႔၏ သြန္သင္ ဆံုးမမႈမ်ားကို ျပည့္၀စြာ နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ အေလ့အက်င့္လုပ္သူ အားထုတ္သူ နည္းေပသည္။ ဗုဒၶ၏ သင္ၾကားျပသမႈ အစစ္အမွန္မ်ားကို နားလည္ သေဘာေပါက္လိုပါက ဗုဒၶ၏ ေဟာၾကားခ်က္မ်ားကို ဖတ္ပါ၊ တိတိပပ နားလည္သူတို႔ထံ ခ်ဥ္းကပ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးပါ၊ က်င့္ႀကံ အားထုတ္ၾကည့္ပါ ဟု တိုက္တြန္းလိုပါသည္။
ဗုဒၶသည္ သင့္အား နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ေစဟု တန္ခိုးေတာ္ျဖင့္ ဖန္တီးေပးမည့္ တန္ခိုးရွင္မဟုတ္။ သိစရာဟူသမွ်ကို သင္ၾကားျပသသူမရိွဘဲ ကိုယ္တိုင္ က်င့္ႀကံၿပီး သိခဲ့သူျဖစ္သည္။ သူသိသည့္ အမွန္တရားမ်ားကို သတၱ၀ါမ်ား ခ်မ္းသာမႈရေစရန္ရည္ရြယ္၍ သြန္သင္ဆံုးမ ေျပာျပခဲ့သူသာျဖစ္သည္။
